Aspirin

ករណីប្រើនៅក្នុងការទប់ស្កាត់ការកកើតកំណកឈាម：

ជាទូទៅ ឱសថនេះប្រើនៅក្នុងការព្យាបាលដូចខាងក្រោម ៖

- ទប់ស្កាត់ការកកើតនៃកំណកឈាមនៅក្នុងជំងឺត្បៀតឬស្ទះសរសៃឈាមក្នុងបេះដូងឬខួរក្បាល។

- ទប់ស្កាត់ការកកើតនៃកំណកឈាមក្រោយការវះកាត់សរសៃឈាមបេះដូង(Coronary artery bypass grafting(CABG) ឬ Percutaneous transluminal coronary angioplasty(PTCA))។

- ជំងឺកាវ៉ាសាគី (Kawasaki disease ឬ MCLS) រួមទាំង រោគសញ្ញាទាក់ទងនឹងសរសៃឈាមបេះដូងក្រោយកើតមានជំងឺកាវ៉ាសាគី។

ករណីប្រើនៅក្នុងការបំបាត់អាការៈឈឺចាប់និងក្ដៅខ្លួន：

ជាទូទៅ ឱសថនេះប្រើនៅក្នុងការព្យាបាលដូចខាងក្រោម ៖

- បំបាត់អាការៈឈឺចាប់ផ្សេងៗ ដូចជា ឈឺក្បាល ឈឺតាមសរសៃប្រសាទ ឈឺចង្កេះ ឈឺធ្មេញ ឈឺក្រោយពេលធ្វើធ្មេញ ឈឺសន្លាក់ ឈឺសាច់ដុំ ឈឺដោយសារថ្លោះ ឈឺដំណំ ឈឺពេលមករដូវ ឈឺដោយសារជំងឺហ្កោត(Gout) ឈឺក្រោយពេលវះកាត់ ។ល។

- បំបាត់អាការៈក្ដៅខ្លួននិងឈឺចាប់ដែលកើតមាននៅក្នុងជំងឺរលាកផ្លូវដង្ហើមផ្នែកខាងលើលក្ខណៈស្រួចស្រាវ។

- ជំងឺកាវ៉ាសាគី (Kawasaki disease ឬ MCLS) រួមទាំង រោគសញ្ញាទាក់ទងនឹងសរសៃឈាមបេះដូងក្រោយកើតមានជំងឺកាវ៉ាសាគី។

ថ្នាំលេប：

ករណីប្រើនៅក្នុងការទប់ស្កាត់ការកកើតកំណកឈាម：

・ទប់ស្កាត់ការកកើតនៃកំណកឈាមនៅក្នុងជំងឺត្បៀតឬស្ទះសរសៃឈាមក្នុងបេះដូងឬខួរក្បាល ឬ ក្រោយការវះកាត់សរសៃឈាមបេះដូង(Coronary artery bypass grafting(CABG) ឬ Percutaneous transluminal coronary angioplasty(PTCA))：

លេប1ថ្ងៃ1ដង 100mg។ អាចបង្កើនឬបន្ថយកម្រិតប្រើប្រាស់ទៅតាមរោគសញ្ញា ដោយអាចបង្កើនដល់1ដង300mg។

・ករណីជំងឺកាវ៉ាសាគី (Kawasaki disease ឬ MCLS) រួមទាំង រោគសញ្ញាទាក់ទងនឹងសរសៃឈាមបេះដូងក្រោយកើតមានជំងឺកាវ៉ាសាគី：

+ពេលមានអាការៈក្ដៅខ្លួនក្នុងដំណាក់កាលស្រួចស្រាវ：លេប1ថ្ងៃ 30～50mg/kg បែងចែកជា3ដងក្នុង1ថ្ងៃ។

+ក្រោយបញ្ចុះកម្ដៅចូលដល់ដំណាក់កាលធូរស្បើយនិងដល់ដំណាក់កាលរ៉ាំរ៉ៃ：លេប1ថ្ងៃ1ដង 3～5mg/kg។ អាចបង្កើនឬបន្ថយកម្រិតប្រើប្រាស់ទៅតាមរោគសញ្ញា។

ករណីប្រើនៅក្នុងការបំបាត់អាការៈឈឺចាប់និងក្ដៅខ្លួន：

・បំបាត់អាការៈឈឺចាប់ផ្សេងៗ ដូចជា ឈឺក្បាល ឈឺតាមសរសៃប្រសាទ ឈឺចង្កេះ ឈឺធ្មេញ ឈឺក្រោយពេលធ្វើធ្មេញ ឈឺសន្លាក់ ឈឺសាច់ដុំ ឈឺដោយសារថ្លោះ ឈឺដំណំ ឈឺពេលមករដូវ ឈឺដោយសារជំងឺហ្កោត(Gout) ឈឺក្រោយពេលវះកាត់：

មនុស្សពេញវ័យ：

លេប1ដង0.5～1.5g, 1ថ្ងៃ1.0～4.5g។ អាចបង្កើនឬបន្ថយកម្រិតប្រើប្រាស់ទៅតាមអាយុនិងរោគសញ្ញា។

・បំបាត់អាការៈក្ដៅខ្លួននិងឈឺចាប់ដែលកើតមាននៅក្នុងជំងឺរលាកផ្លូវដង្ហើមផ្នែកខាងលើលក្ខណៈស្រួចស្រាវ：

លេប1ដង0.5～1.5g នៅពេលមានអាការៈ។ អាចបង្កើនឬបន្ថយកម្រិតប្រើប្រាស់ទៅតាមអាយុនិងរោគសញ្ញា។ អាចប្រើត្រឹម2ដងក្នុង1ថ្ងៃ ដោយកម្រិតអតិបរមាប្រើក្នុង1ថ្ងៃគឺ 4.5g។ គួរចៀសវាងប្រើនៅពេលពោះទទេ។

・ជំងឺកាវ៉ាសាគី (Kawasaki disease ឬ MCLS)：

+ពេលមានអាការៈក្ដៅខ្លួនក្នុងដំណាក់កាលស្រួចស្រាវ：លេប1ថ្ងៃ 30～50mg/kg បែងចែកជា3ដងក្នុង1ថ្ងៃ។

+ក្រោយបញ្ចុះកម្ដៅចូលដល់ដំណាក់កាលធូរស្បើយនិងដល់ដំណាក់កាលរ៉ាំរ៉ៃ：លេប1ថ្ងៃ1ដង 3～5mg/kg។ អាចបង្កើនឬបន្ថយកម្រិតប្រើប្រាស់ទៅតាមរោគសញ្ញា។

ករណីប្រើនៅក្នុងការទប់ស្កាត់ការកកើតកំណកឈាម：

・អ្នកដែលធ្លាប់កើតមានរោគប្រតិកម្មជាមួយនឹងសារធាតុនៅក្នុងឱសថនេះ ឬ ឱសថប្រភេទSalicylic acidផ្សេងទៀត។

・អ្នកដែលមានជំងឺដំបៅក្រពះឬពោះវៀន។

・អ្នកដែលមានអាការៈងាយហូរឈាម។

・អ្នកដែលធ្លាប់កើតមានអាការៈហឺតដោយសារឱសថបំបាត់ការឈឺចាប់និងបញ្ចុះកម្ដៅប្រភេទNSAIDs (Aspirin-induced asthma)

・ស្ត្រីមានផ្ទៃពោះស្ថិតក្នុងរយៈពេល12សប្ដាហ៍មុនដល់ពេលសម្រាល។

・ទារកកើតមិនគ្រប់ទម្ងន់ ទារកទើបកើត និង ទារកក្រោមអាយុ1ឆ្នាំ។

ករណីប្រើនៅក្នុងការបំបាត់អាការៈឈឺចាប់និងក្ដៅខ្លួន：

・អ្នកដែលធ្លាប់កើតមានរោគប្រតិកម្មជាមួយនឹងសារធាតុនៅក្នុងឱសថនេះ ឬ ឱសថប្រភេទSalicylic acidផ្សេងទៀត។

・អ្នកដែលមានជំងឺដំបៅក្រពះឬពោះវៀន។

・អ្នកដែលមានជំងឺទាក់ទងនឹងឈាមធ្ងន់ធ្ងរ។

・អ្នកដែលមានជំងឺថ្លើមធ្ងន់ធ្ងរ។

・អ្នកដែលមានជំងឺតម្រងនោមធ្ងន់ធ្ងរ។

・អ្នកដែលមានមុខងារបេះដូងចុះខ្សោយធ្ងន់ធ្ងរ។

・អ្នកដែលធ្លាប់កើតមានអាការៈហឺតដោយសារឱសថបំបាត់ការឈឺចាប់និងបញ្ចុះកម្ដៅប្រភេទNSAIDs (Aspirin-induced asthma)។

・ស្ត្រីមានផ្ទៃពោះស្ថិតក្នុងរយៈពេល12សប្ដាហ៍មុនដល់ពេលសម្រាល។

ផលរំខានរួមមាន ក្អួតចង្អោរ កន្ទាលត្រអាក ឡើងកន្ទួលក្រហម ហើម វិលមុខ ឈឺក្បាល ដកដង្ហើមខុសប្រក្រតី អស់កម្លាំង អាការៈខ្វះឈាម ឈាមក្រកក។ល។

ខាងក្រោមជាផលរំខានធ្ងន់ធ្ងរនៃឱសថនេះ ដូច្នេះ ប្រសិនបើមានអាការៈខាងក្រោម សូមរួសរាន់ទទួលការព្យាបាលពីវេជ្ជបណ្ឌិតជាបន្ទាន់។

- ទឹកមុខស្លេកស្លាំង បែកញើសទាំងត្រជាក់ វិលមុខ ពិបាកដកដង្ហើម (រោគប្រតិកម្មធ្ងន់ធ្ងរ)

- ក្អួតឈាម លាមកពណ៌ខ្មៅ ឈឺក្បាល (ហូរឈាមនៅក្រពះឬពោះវៀន)

- ក្តៅខ្លួន ឡើងកន្ទួលក្រហមនិងពងទឹកលើស្បែកនិងភ្នាសផ្សេងៗ ភ្នែកក្រហម (ជំងឺនៃបណ្តុំរោគសញ្ញាលើស្បែកភ្នាសនិងភ្នែក(Muco-cutaneo-ocular syndromeឬStevens-Johnson syndrome) ជំងឺស្លាប់កោសិកាស្បែក(TEN))

- ពិបាកដកដង្ហើម ដកដង្ហើមលឺៗនិងខ្លីៗ (អាការៈហឺត)

- អស់កម្លាំង បាត់បង់ចំណង់អាហារ ភ្នែកនិងស្បែកប្រែពណ៌លឿង (រលាកថ្លើម មុខងារថ្លើមចុះខ្សោយ ខាន់លឿង)

- ឈឺបំពង់ក ក្ដៅខ្លួន ឈាមច្រមុះ ឈាមតាមអញ្ចាញធ្មេញឬក្រោមស្បេក (ជំងឺគ្រាប់ឈាមសធ្លាក់ចុះ ចំនួនប្លាកែតធ្លាក់ចុះ ជាដើម)។

ឱសថខាងក្រោម អាចប្រើរួមជាមួយនឹងឱសថនេះបាន ប៉ុន្តែត្រូវប្រុងប្រយ័ត្នចំពោះផលរំខានដែលអាចកើតមាន។

・ឱសថប្រឆាំងកំណកឈាម(Warfarin, Heparin, Danaparoid sodium, Rivaroxaban, Dabigatran, Thrombomodulin alpha, Ticlopidine, Cilostazol, Clopidogrel, Ozagrel, Beraprost, Sarpogrelate, Ethyl icosapentate, Urokinase, t-PA ជាដើម) - អាចធ្វើអោយហានិភ័យនៃការហូរឈាមកើនឡើង។

・ឱសថព្យាបាលជំងឺទឹកនោមផ្អែម ថ្នាំចាក់អាំងស៊ុយលីន - អាចធ្វើអោយសកម្មភាពឱសថទាំងនេះកើនឡើង បង្កជាអាការៈនៃជាតិស្ករក្នុងឈាមចុះទាប។

・ឱសថMethotrexate - អាចធ្វើអោយផលរំខាននៃMethotrexateងាយកើតឡើង។

・ឱសថSodium valproate - អាចធ្វើអោយសកម្មភាពនៃSodium valproateកើនឡើង បង្កជាផលរំខានផ្សេងៗ។

・ឱសថPhenytoin - អាចធ្វើអោយកំហាប់ក្នុងឈាមនៃPhenytoinថយចុះ។

・ឱសថស្តេរ៉ូអ៊ីត(Betamethasone, Methylprednisolone ជាដើម) - អាចធ្វើអោយផលរំខាននៃAspirinកើតឡើង។

・ឱសថLithium - អាចធ្វើអោយផលរំខាននៃLithiumកើតឡើង។

・ឱសថបញ្ចុះទឹកនោម(Hydrochlorothiazide, Furosemide ជាដើម), ឱសថប្រភេទBeta-blockers(Propranolol, Pindolol ជាដើម), ឱសថប្រភេទACE inhibitors(Enalapril maleateជាដើម), ឱសថNitroglycerin, ឱសថជម្រុញការបញ្ចេញអាស៊ីតអ៊ុយរិច(Probenecid, Benzbromarone) - អាចធ្វើអោយសកម្មភាពនៃឱសថទាំងនេះថយចុះ។

・ឱសថប្រភេទNSAIDs (Indomethacin, Diclofenac ជាដើម) - អាចបង្កអោយមានអាការៈហូរឈាមឬមុខងារតម្រងនោមថយចុះ។

・ឱសថAcetazolamide - អាចធ្វើអោយកើតមានផលរំខាននៃAcetazolamide។

・ឱសថDonepezil - អាចធ្វើអោយកើតមានដំបៅក្រពះឬពោះវៀន។

・ឱសថTacrolimus, Ciclosporin - អាចធ្វើអោយប៉ះពាល់មុខងារតម្រងនោម។

・ឱសថRamatroban, Seratrodast - អាចធ្វើអោយកំហាប់ក្នុងឈាមនៃឱសថទាំងនេះកើនឡើង។

・ឱសថប្រភេទSSRI (Fluvoxamine maleate, Sertraline ជាដើម) - អាចធ្វើអោយកើតមានអាការៈហូរឈាមនៅតាមស្បែកឬសរីរាង្គក្នុងរាងកាយ។

・គ្រឿងស្រវឹង - អាចធ្វើអោយកើតមានអាការៈហូរឈាមនៅក្រពះឬពោះវៀន។

・ស្ត្រីមានផ្ទៃពោះឬស្ត្រីដែលអាចនឹងកំពុងមានផ្ទៃពោះ គួរប្រើឱសថនេះក្នុងករណីចាំបាច់តែប៉ុណ្ណោះ។ ជាពិសេស ស្ត្រីមានផ្ទៃពោះស្ថិតក្នុងរយៈពេល12សប្ដាហ៍មុនដល់ពេលសម្រាល មិនត្រូវប្រើប្រាស់ឱសថនេះទេ ព្រោះអាចប៉ះពាល់ដល់សុវត្ថិភាពទាំងម្ដាយទាំងទារក។

・ស្ត្រីបំបៅដោះកូន មិនគួរប្រើប្រាស់ឱសថនេះទេ ព្រោះសារធាតុឱសថអាចជ្រៀតចូលក្នុងទឹកដោះម្តាយ។ ប្រសិនបើចាំបាច់ត្រូវប្រើឱសថនេះ ស្ត្រីគួរផ្អាកការបំបៅបណ្តោះអាសន្នក្នុងអំឡុងពេលប្រើប្រាស់ឱសថនេះ។

・មិនគួរប្រើឱសថនេះចំពោះអ្នកជំងឺអុតស្វាយឬផ្ដាសាយធំដែលមានអាយុក្រោម15ឆ្នាំនោះទេ ព្រោះវាអាចបណ្ដាលអោយកើតមានជំងឺReye's syndrome។

・គ្រឿងស្រវឹងអាចធ្វើអោយផលរំខាននៃឱសថនេះងាយកើតឡើង ដូច្នេះ គួរចៀសវាងពិសាគ្រឿងស្រវឹងក្នុងអំឡុងពេលប្រើប្រាស់ឱសថនេះ។

・គួរចៀសវាងប្រើឱសថនេះទាំងពោះទទេ ហើយគួរពិសាទឹកអោយបានច្រើន។

・ត្រូវប្រុងប្រយ័ត្នចំពោះអ្នកដែលមានជំងឺហឺត។ ប្រសិនបើការប្រើឱសថធ្វើអោយកើតមានអាការៈហឺត ត្រូវប្ដូរទៅប្រើឱសថផ្សេងវិញ។

ឱសថនេះមានប្រសិទ្ធិភាពបញ្ចុះកម្ដៅក្នុងខ្លួន បំបាត់ការឈឺចាប់ និង ប្រឆាំងកំណកឈាម ដោយមានសកម្មភាពដូចខាងក្រោម ៖

- ទប់ស្កាត់សកម្មភាពនៃអង់ស៊ីមCyclooxygenase(COX)មិនអោយធ្វើប្រតិកម្មសំយោគសារធាតុThromboxaneA2(TXA2)ដែលជាសារធាតុមានតួនាទីប្រមូលផ្ថុំប្លាកែតបង្កជាកំណកឈាម។

- ទប់ស្កាត់សកម្មភាពនៃអង់ស៊ីមCyclooxygenase(COX)ដើម្បីបង្អាក់សកម្មភាពសំយោគសារធាតុProstaglandinដែលជាសារធាតុបង្កអោយមានអាការៈរលាក ឈឺចាប់ ឬ ក្ដៅខ្លួន។