Gastritis (ជំងឺរលាកក្រពះ)

ជំងឺរលាកក្រពះ (Gastritis) និង ជំងឺដំបៅក្រពះពោះវៀន (Peptic ulcer) ជាជំងឺដែលផ្នែកខាងក្នុងនៃក្រពះនិងគល់ពោះវៀនតូច(Duodenum)ទទួលផលប៉ះពាល់និងខូចខាត។ ជាទូទៅ មូលហេតុនៃជំងឺទាំងនេះរួមមាន អាស៊ីតក្រពះ(ជាពិសេសអាស៊ីតហាយដ្រូក្លរិច (hydrochloric acid)) អង់ស៊ីមរំលាយអាហារ(ជាពិសេសប៉ិបស៊ីន(Pepsin)) បាក់តេរីហេលីកូបាក់តាភីឡូរី(Helicobacter pylori) ឱសថមួយចំនួនដូចជាឱសថបំបាត់ការឈឺចាប់ក្ដៅខ្លួនប្រភេទ NSAIDs ជាដើម។ នៅក្នុងបណ្ដុំរោគសញ្ញាZollinger-Ellison ជាទូទៅ មានការកើនឡើងនៃការបញ្ចេញអរម៉ូនហ្កាស្ទ្រីន(Gastrin)ពីជាលិកាមហារីកដែលកើតឡើងនៅគល់ពោះវៀនតូច(Duodenum) ក្រពេញលំពែង ឬ សរីរាង្គក្បែរនោះ ដោយអរម៉ូននេះនឹងភ្ញោចការបញ្ចេញអាស៊ីតក្រពះច្រើនហួសហេតុ។

ក្នុងស្ថានភាពធម្មតា នៅផ្នែកខាងក្នុងនៃក្រពះ មានប្រព័ន្ធការពារភ្នាសក្រពះ ដោយមានកោសិកាដែលបញ្ចេញទឹកភ្នាសសើមនិងសារធាតុប៊ីកាបូណាត(Bicarbonate)ស្ថិតនៅផ្នែកខាងក្នុងនៃក្រពះ។ ទឹកភ្នាសសើមនឹងគ្របដណ្ដប់លើផ្នែកខាងក្នុងនៃក្រពះ ដើម្បីការពារភ្នាសក្រពះពីការខូចខាតដោយសារឥទ្ធិពលនៃអាស៊ីតក្រពះនិងអង់ស៊ីមរំលាយអាហារ។ សារធាតុប៊ីកាបូណាត(Bicarbonate)នៅក្នុងទឹកភ្នាសសើមមានតួនាទីជួយបន្សាបអាស៊ីតក្រពះ។ ឧទាហរណ៍ ប្រសិនបើអ្នកជំងឺកើតមានជំងឺឆ្លងបាក់តេរីហេលីកូបាក់តាភីឡូរី(Helicobacter pylori)ឬប្រើប្រាស់ឱសថAspirin នោះប្រព័ន្ធការពារភ្នាសនេះនឹងខូច ហើយអាចធ្វើអោយជំងឺរលាកក្រពះឬជំងឺដំបៅក្រពះពោះវៀនកើតឡើង។

・ជំងឺរលាកក្រពះកើតឡើងដោយសារមូលហេតុដូចជា ជំងឺឆ្លង ស្ត្រេស(Stress) របួសប៉ះទង្គិច ឱសថមួយចំនួន ជំងឺទាក់ទងនឹងប្រព័ន្ធភាពស៊ាំ ជាដើម។

・រោគសញ្ញានៃជំងឺរលាកក្រពះ រួមមាន ឈឺពោះ អារម្មណ៍មិនស្រួលក្នុងពោះ និង ពេលខ្លះមានអាការៈចង់ក្អួតឬក្អួត ។ល។

・រោគវិនិច្ឆ័យពឹងផ្អែកទៅលើរោគសញ្ញារបស់អ្នកជំងឺ ប៉ុន្តែ ក៏មានករណីដែលចាំបាច់ត្រូវប្រើប្រាស់ឧបករណ៍អង់ដូស្កុបដើម្បីពិនិត្យក្នុងក្រពះ (Esophagogastroduodenoscopy)។

・ការព្យាបាលត្រូវបានអនុវត្តដោយប្រើឱសថកាត់បន្ថយអាស៊ីតក្រពះ។

ភ្នាសសើមនៅក្នុងក្រពះមានលទ្ធភាពទប់ទល់នឹងការភ្ញោចផ្សេងៗ ដោយធម្មតា ភ្នាសសើមនេះអាចទ្រាំទ្រនឹងអាស៊ីតក្រពះដែលជាអាស៊ីតកម្រិតខ្លាំង។ ប៉ុន្តែ នៅក្នុងជំងឺរលាកក្រពះ ភ្នាសសើមនៃក្រពះទទួលការភ្ញោចខ្លាំងធ្វើអោយកើតមានការរលាកនៅលើភ្នាសទាំងនោះ។

ជំងឺរលាកក្រពះប្រភេទមានការដាច់រលាត់ (Erosive gastritis) អាចកើតឡើងដោយមូលហេតុផ្សេងៗជាច្រើន រួមមាន ការពិសាគ្រឿងស្រវឹង ស្ត្រេស ការប្រើប្រាស់ឱសថដែលភ្ញោចក្រពះជាពិសេសឱសថAspirinនិងឱសថបំបាត់ការឈឺចាប់ក្ដៅខ្លួនប្រភេទNSAIDs ការកើតមានជំងឺក្រូន(Crohn's disease) ការកើតមានជំងឺឆ្លងបាក់តេរីឬវីរុស ការបរិភោគសារធាតុដែលមានជាតិកាត់ភ្នាសក្រពះ។ ម្យ៉ាងទៀត ការប្រើប្រាស់ឱសថAspirinសម្រាប់ទារករៀងរាល់ថ្ងៃក៏បណ្ដាលអោយប៉ះពាល់ដល់ភ្នាសក្រពះចំពោះមនុស្សមួយចំនួនផងដែរ។ ជាកម្រ ការរងវិទ្យុសកម្ម ការឆ្លងវីរុស(ដូចជាវីរុសសាយតូមេហ្កាឡូ(Cytomegalovirus)ជាដើម) ការរងរបួសដោយផ្ទាល់(ដោយសារការស៊កបំពង់តាមច្រមុះចូលទៅក្រពះជាដើម)ក៏អាចជាមូលហេតុបង្កជាជំងឺរលាកក្រពះប្រភេទមានការដាច់រលាត់ (Erosive gastritis)ផងដែរ។

ជំងឺរលាកក្រពះប្រភេទមិនមានការដាច់រលាត់ (Non-erosive gastritis) អាចកើតឡើងដោយសារការឆ្លងបាក់តេរីហេលីកូបាក់តាភីឡូរី(Helicobacter pylori)។

ក្នុងចំណោមជំងឺរលាកក្រពះដែលបណ្ដាលមកពីការឆ្លងមេរោគ រួមមានបាក់តេរីឬវីរុសផ្សេងទៀតក្រៅអំពីបាក់តេរីហេលីកូបាក់តាភីឡូរីដែលជាមូលហេតុ។

ជំងឺរលាកក្រពះបណ្ដាលមកពីបាក់តេរីដែលត្រូវការការវះកាត់ជាបន្ទាន់និងអាចមានគ្រោះថ្នាក់ដល់ជីវិត ច្រើនកើតឡើងនៅពេលដែលចរន្តឈាមផ្គត់ផ្គង់ទៅកាន់ក្រពះត្រូវបានរាំងស្ទះ ឬ ក្រោយពេលអ្នកជំងឺបរិភោគសារធាតុដែលមានជាតិកាត់ភ្នាសក្រពះ ឬ ក្រោយពេលអ្នកជំងឺទទួលរងនូវវិទ្យុសកម្ម។

ជំងឺរលាកក្រពះដែលបណ្ដាលមកពីវីរុសឬមេរោគផ្សិត អាចកើតឡើងចំពោះអ្នកដែលមានជំងឺរ៉ាំរ៉ៃ ឬ អ្នកដែលកំពុងមានប្រព័ន្ធភាពស៊ាំចុះខ្សោយដូចជាអ្នកជំងឺអេដស៍ឬជំងឺមហារីកឬកំពុងទទួលការព្យាបាលដោយប្រើឱសថប្រឆាំងប្រព័ន្ធភាពស៊ាំជាដើម។

ជំងឺរលាកក្រពះដោយសារស្ត្រេសលក្ខណៈស្រួចស្រាវ ជាជំងឺរលាកក្រពះប្រភេទមានការដាច់រលាត់ (Erosive gastritis)មួយ ដោយវាកើតឡើងដោយសារអ្នកជំងឺកើតមានជំងឺណាមួយឬទទួលការប៉ះទង្គិចណាមួយភ្លាមៗ។ ផ្នែកនៃរាងកាយដែលទទួលផលប៉ះពាល់មិនមែនមានត្រឹមតែក្រពះនោះទេ។ ឧទាហរណ៍ ការរលាកស្បែកក្នុងទំហំធំ របួសប៉ះទង្គិចក្បាល របួសដែលមានការហូរឈាមច្រើន ជាដើម។ ហេតុអ្វីបានជាការកើតជំងឺធ្ងន់ធ្ងរណាមួយបណ្ដាលអោយកើតជំងឺរលាកក្រពះដែរនោះគឺនៅមិនទាន់ដឹងច្បាស់នៅឡើយទេ ប៉ុន្តែ គេអាចប៉ាន់ស្មានថាវាបណ្ដាលមកពីការថយចុះនៃចរន្តឈាមនៅក្នុងក្រពះ ការកើនឡើងនៃអាស៊ីតក្រពះ ការធ្លាក់ចុះនៃលទ្ធភាពការពារនិងជួសជុលភ្នាសក្រពះ។

ជំងឺរលាកក្រពះដោយសារវិទ្យុសកម្ម អាចកើតឡើងដោយសារផ្នែកខាងក្នុងក្រពះទទួលរំញោចនៅពេលអ្នកជំងឺទទួលការបាញ់វិទ្យុសកម្មនៅផ្នែកខាងក្រោមនៃទ្រូងខាងឆ្វេងឬផ្នែកខាងលើនៃពោះ។

ជំងឺរលាកក្រពះក្រោយវះកាត់ក្រពះ កើតឡើងចំពោះអ្នកដែលបានទទួលការវះកាត់យកផ្នែកមួយនៃក្រពះចេញ។ ជាទូទៅ ការរលាកកើតឡើងនៅផ្នែកដែលដេរភ្ជិតជាលិកា។ មូលហេតុនៃការកើតមានការរលាកនេះអាចបណ្ដាលមកពីការថយចុះនៃចរន្តឈាមទៅកាន់ភ្នាសក្រពះដោយសារការវះកាត់ឬបណ្ដាលមកពីភ្នាសក្រពះប៉ះពាល់ច្រើនពេកជាមួយនឹងទឹកប្រមាត់។

ជំងឺរលាកក្រពះលក្ខណៈរួញស្វិត(Atrophic gastritis) ជាស្ថានភាពដែលភ្នាសក្រពះប្រែទៅជាស្ដើងខ្លាំង(រួញស្វិត) ហើយកោសិកាដែលផលិតអាស៊ីតក្រពះនិងអង់ស៊ីមមានការថយចុះចំនួនច្រើនឬបាត់បង់ទាំងអស់តែម្ដង។ ស្ថានភាពនេះកើតឡើងដោយសារភ្នាសសើមនៃក្រពះទទួលការខូចខាតពីអង់ទីករនៃប្រព័ន្ធភាពស៊ាំរបស់អ្នកជំងឺខ្លួនឯង។ ដូច្នេះ គេក៏ហៅជំងឺនេះថាជា ជំងឺរលាកក្រពះលក្ខណៈរួញស្វិតដោយសារប្រតិកម្មប្រឆាំងប្រព័ន្ធភាពស៊ាំខ្លួនឯង (Autoimmune atrophic gastritis)។ ជំងឺនេះក៏អាចកើតចំពោះអ្នកដែលមានជំងឺឆ្លងបាក់តេរីភីឡូរីលក្ខណៈរ៉ាំរ៉ៃមួយចំនួនឬអ្នកដែលបានទទួលការវះកាត់យកផ្នែកមួយនៃក្រពះចេញផងដែរ។

ជំងឺរលាកក្រពះទាក់ទងនឹងគ្រាប់ឈាមសប្រភេទអឺអូស៊ីណូហ្វីល (Eosinophil granulocyte) អាចកើតឡើងដោយសារប្រតិកម្មអាលែកហ្ស៊ីប្រឆាំងនឹងការជ្រៀតចូលនៃសត្វល្អិតប្រភេទNematodesឬRoundwormsនៅក្នុងរាងកាយ ប៉ុន្តែ ជាទូទៅ ជំងឺនេះមិនមានមូលហេតុច្បាស់លាស់នោះទេ។ នៅក្នុងជំងឺរលាកក្រពះប្រភេទនេះ គេឃើញមានការប្រមូលផ្ដុំច្រើននៃគ្រាប់ឈាមសប្រភេទអឺអូស៊ីណូហ្វីល (Eosinophil granulocyte)ស្ថិតនៅជញ្ជាំងនៃក្រពះ។

ជំងឺមេណេទ្រីអេ (Menetrier disease)ជាជំងឺរលាកក្រពះមួយប្រភេទដែលកម្រនិងមិនមានមូលហេតុច្បាស់លាស់ ដោយគេសង្កេតឃើញមានការកើតឡើងនូវផ្នត់ធំៗនិងក្រាស់នៅជញ្ជាំងនៃក្រពះ ហើយមានថង់ដែលផ្ទុកទៅដោយធាតុរាវកើតឡើងនៅទីនោះ។ គេប៉ាន់ស្មានថាជំងឺនេះកើតឡើងដោយសារដំណើរខុសប្រក្រតីនៃប្រព័ន្ធភាពស៊ាំ ឬ អាចមានទំនាក់ទំនងទៅនឹងការឆ្លងបាក់តេរីភីឡូរីរបស់អ្នកជំងឺ។

គេបែងចែកជំងឺរលាកក្រពះជា2ប្រភេទធំៗទៅតាមកម្រិតនៃស្ថានភាពជំងឺ ដូចខាងក្រោម។

・ប្រភេទមានការដាច់រលាត់

・ប្រភេទមិនមានការដាច់រលាត់

ជំងឺរលាកក្រពះប្រភេទមានការដាច់រលាត់ (Erosive gastritis) ជាកម្រិតធ្ងន់ជាងជំងឺរលាកក្រពះប្រភេទមិនមានការដាច់រលាត់ (Non-erosive gastritis) ដោយវាជាស្ថានភាពដែលភ្នាសសើមនៃក្រពះស្ថិតក្នុងសភាពរលាកហើយភ្នាសសើមមានការថយចុះ(ដាច់រលាត់)។ មូលហេតុនោះគឺអាចដោយសារតែកោសិកាដែលផលិតទឹកភ្នាសសើមការពារផ្នែកខាងក្នុងនៃក្រពះពីការកាត់របស់អាស៊ីតក្រពះមានការថយចុះ ឬ អាចដោយសារតែកោសិកាទាំងនោះទទួលការខូចខាតមិនអាចបំពេញមុខងារបាន។ ជាទូទៅ ជំងឺរលាកក្រពះប្រភេទមានការដាច់រលាត់កើតឡើងភ្លាមៗ(លក្ខណៈស្រួចស្រាវ) ប៉ុន្តែ ក៏មានករណីដែលជំងឺកើតឡើងដោយយឺតៗ(លក្ខណៈរ៉ាំរ៉ៃ)។

ជំងឺរលាកក្រពះប្រភេទមិនមានការដាច់រលាត់ (Non-erosive gastritis)ជាស្ថានភាពដែលភ្នាសសើមនៃក្រពះមានលក្ខណៈផ្លាស់ប្ដូរ ដោយវាមានច្រើនទម្រង់ ដូចជា ភ្នាសសើមអាចរួញស្វិតឬអាចប្រែក្លាយទៅជាជាលិកាប្រភេទផ្សេងទៀត។ ករណីភាគច្រើន គេឃើញមានការផ្ដុំគ្នានៃគ្រាប់ឈាមប្រភេទមួយចំនួននៅក្រពះ ហើយបង្កជាការរលាកក្នុងកម្រិតផ្សេងៗ។ គ្រាប់ឈាមសទាំងអស់នេះអាចបង្កការរលាកពេញក្រពះទាំងមូល ឬអាចបង្កការរលាកត្រឹមផ្នែកណាមួយនៃក្រពះ។

ជាទូទៅ ជំងឺរលាកក្រពះមិនបង្ហាញជារោគសញ្ញាអ្វីនោះទេ។ ករណីអ្នកជំងឺកើតមានរោគសញ្ញា រោគសញ្ញាទាំងនោះមានលក្ខណៈខុសប្លែកគ្នាទៅតាមមូលហេតុនៃជំងឺក្រពះប្រភេទនីមួយៗ ដោយអាចរួមមានរោគសញ្ញាដូចជា ឈឺក្រពះ អារម្មណ៍មិនស្រួលក្នុងក្រពះ ចង់ក្អួត ក្អួត ជាដើម។ គេច្រើនសម្គាល់អាការៈទាំងនេះជារោគសញ្ញានៃការពិបាករំលាយអាហាររបស់ក្រពះ។ នៅក្នុងជំងឺរលាកក្រពះប្រភេទមានការដាច់រលាត់ ជំងឺរលាកក្រពះដោយសារវិទ្យុសកម្ម ជំងឺមេណេទ្រីអេ ជំងឺរលាកក្រពះទាក់ទងនឹងកោសិកាទឹករងៃ អាចធ្វើអោយអ្នកជំងឺកើតមានរោគសញ្ញាចង់ក្អួតឬក្អួតចង្អោរម្ដងៗ។

អ្នកជំងឺអាចកើតមានអាការៈពិបាករំលាយអាហារ ជាពិសេសរោគសញ្ញានេះច្រើនកើតចំពោះករណីជំងឺរលាកក្រពះប្រភេទមានការដាច់រលាត់ ជំងឺរលាកក្រពះដោយសារវិទ្យុសកម្ម ជំងឺរលាកក្រពះក្រោយវះកាត់ក្រពះ និង ជំងឺរលាកក្រពះលក្ខណៈរួញស្វិត។ អាការៈពិបាករំលាយអាហារក៏កើតឡើងបន្តិចបន្តួចដែរនៅក្នុងជំងឺរលាកក្រពះដោយសារស្ត្រេសលក្ខណៈស្រួចស្រាវ។

បញ្ហាផ្សេងទៀតបណ្ដាលមកពីជំងឺរលាកក្រពះ

នៅក្នុងជំងឺរលាកក្រពះដោយសារស្ត្រេសលក្ខណៈស្រួចស្រាវ អ្នកជំងឺអាចកើតមានអាការៈហូរឈាមក្នុងអំឡុងពេលប៉ុន្មានថ្ងៃបន្ទាប់ពីទទួលរងរបួសប៉ះទង្គិចឬជំងឺធ្ងន់ធ្ងរដែលកើតឡើងភ្លាមៗ ប៉ុន្តែ ចំពោះជំងឺរលាកក្រពះប្រភេទដាច់រលាត់លក្ខណៈរ៉ាំរ៉ៃឬជំងឺរលាកក្រពះដោយសារវិទ្យុសកម្ម អាការៈហូរឈាមច្រើនកើតឡើងដោយយឺតៗ។ ករណីការហូរឈាមជាកម្រិតស្រាលនិងកើតឡើងដោយយឺតៗ វាអាចនឹងមិនបង្ហាញជារោគសញ្ញាអ្វីឬបង្ហាញត្រឹមរោគសញ្ញាលាមកពណ៌ខ្មៅ(ពណ៌នៃឈាម)តែប៉ុណ្ណោះ។ ប្រសិនបើអាការៈហូរឈាមកើតឡើងឆាប់រហ័ស គេអាចសង្កេតឃើញរោគសញ្ញាដូចជាក្អួតមានឈាម ឬឈាមក្នុងលាមកជាដើម។ កាលបើអាការៈហូរឈាមកើតឡើងលក្ខណៈអូសបន្លាយ អ្នកជំងឺអាចកើតអាការៈស្លេកស្លាំង អស់កម្លាំង សាច់ដុំចុះខ្សោយ វិលមុខ ជាដើម។

ជំងឺរលាកក្រពះអាចវិវត្តទៅជាជំងឺដំបៅក្រពះ ដោយរោគសញ្ញានឹងកាន់តែធ្ងន់ធ្ងរទៅៗ។ ករណីជំងឺដំបៅក្រពះរួមមានការកើតមានប្រហោងនៅជញ្ជាំងក្រពះ(ធ្លាយក្រពះ) នោះសារធាតុនៅក្នុងក្រពះនឹងជ្រាបចេញទៅក្នុងប្រហោងពោះ ហើយបង្កជាការរលាកឬជំងឺឆ្លងបាក់តេរីនៅផ្នែកខាងក្នុងនៃប្រហោងពោះ(ជំងឺរលាកស្រោមពោះ) ធ្វើអោយអ្នកជំងឺមានអាការៈឈឺចាប់ភ្លាមៗ។

បញ្ហាផ្សេងទៀតដែលបណ្ដាលមកពីជំងឺរលាកក្រពះអាចកើតឡើងដោយយឺតៗ មានដូចជា ច្រកចេញពីក្រពះអាចចាប់ផ្ដើមក្រិននិងរួមតូចចង្អៀត ជាពិសេសគេច្រើនសង្កេតឃើញស្ថានភាពនេះនៅក្នុងជំងឺរលាកក្រពះដោយសារវិទ្យុសកម្មនិងជំងឺរលាកក្រពះទាក់ទងនឹងគ្រាប់ឈាមសប្រភេទអឺអូស៊ីណូហ្វីល (Eosinophil granulocyte) ដោយអ្នកជំងឺមានអាការៈចង់ក្អួតនិងក្អួតញឹកញាប់លក្ខណៈធ្ងន់ធ្ងរ។

នៅក្នុងជំងឺមេណេទ្រីអេ មានការបាត់បង់ប្រូតេអ៊ីនពីភ្នាសក្រពះដែលទទួលការរលាក ធ្វើអោយធាតុរាវក្នុងរាងកាយងាយប្រមូលផ្ដុំនៅជាលិកាបង្កជាអាការៈហើម។ ប្រមាណ10%នៃអ្នកជំងឺមេណេទ្រីអេអាចនឹងវិវត្តទៅជាជំងឺមហារីកក្រពះក្រោយរយៈពេលប៉ុន្មានឆ្នាំមក។

នៅក្នុងជំងឺរលាកក្រពះក្រោយការវះកាត់ក្រពះនិងជំងឺរលាកក្រពះលក្ខណៈរួញស្វិត មានការថយចុះនៃសារធាតុIntrinsic factorនៃក្រពះ ធ្វើអោយអ្នកជំងឺមានរោគសញ្ញានៃជំងឺស្លេកស្លាំង(Anemia)ដូចជាអស់កម្លាំង សាច់ដុំចុះខ្សោយជាដើម (Intrinsic factorជាសារធាតុប្រូតេអ៊ីនមួយប្រភេទ ដែលវានឹងទៅភ្ជាប់នឹងវីតាមីនB12 ដើម្បីរាងកាយអាចស្រូបយកសារធាតុនេះដើម្បីប្រើប្រាស់នៅក្នុងការផលិតគ្រាប់ឈាមក្រហម)។

ក្នុងករណីតិចតួច ជំងឺរលាកក្រពះលក្ខណៈរួញស្វិតអាចធ្វើអោយជាលិកាប្រែទម្រង់ទៅជាជាលិកាប្រភេទផ្សេង ហើយអ្នកជំងឺមួយចំនួនតូចអាចនឹងវិវត្តពីជាលិកាទម្រង់ខុសប្រក្រតីនោះទៅជាជំងឺមហារីកក្រពះ។

នៅពេលអ្នកជំងឺមានអាការៈឈឺចាប់ឬអារម្មណ៍មិនស្រួលនៅផ្នែកខាងលើនៃពោះ និង អាការៈចង់ក្អួត គេសង្ស័យថាវាជាជំងឺរលាកក្រពះ។ ជាទូទៅ ជំងឺនេះមិនត្រូវការការពិនិត្យដោយឧបករណ៍នោះទេ។ ប៉ុន្តែ ករណីពិបាកធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យឬករណីរោគសញ្ញាមិនធូរស្បើយក្រោយការព្យាបាល វេជ្ជបណ្ឌិតនឹងធ្វើការពិនិត្យដោយប្រើឧបករណ៍អង់ដូស្កុបឆ្លុះមើលខាងក្នុងនៃប្រដាប់រំលាយអាហារផ្នែកខាងលើ (Esophagogastroduodenoscopy)។ នៅក្នុងការពិនិត្យនេះ គេប្រើឧបករណ៍អង់ដូស្កុបដើម្បីពិនិត្យមើលក្នុងក្រពះនិងផ្នែកមួយនៃពោះវៀនតូច ហើយបើចាំបាច់ គេនឹងច្រឹបយកជាលិកានៃភ្នាសក្រពះដើម្បីពិនិត្យក្រោមមីក្រូទស្សន៍បន្តទៀត។

វិធីព្យាបាលរួមមាន៖

・ការប្រើប្រាស់ឱសថទប់ស្កាត់ការបញ្ចេញអាស៊ីតក្រពះ និង ឱសថបន្សាបអាស៊ីតក្រពះ

・ការប្រើប្រាស់ឱសថប្រឆាំងមេរោគ និង ឱសថប្រភេទផ្សេងទៀត

・ការព្យាបាលដើម្បីទប់ស្កាត់អាការៈហូរឈាម

・ការវះកាត់ក្រពះ (ជាករណីកម្រ)

ទោះជាជំងឺរលាកក្រពះកើតឡើងដោយសារមូលហេតុអ្វីក៏ដោយ គេនឹងប្រើប្រាស់ឱសថបន្សាបអាស៊ីតក្រពះឬឱសថទប់ស្កាត់ការបញ្ចេញអាស៊ីតក្រពះ ហើយបញ្ឈប់ការប្រើប្រាស់ឱសថដែលជាមូលហេតុនៃការរលាកក្រពះ។ ធ្វើបែបនេះអាចកាត់បន្ថយរោគសញ្ញារលាកក្រពះបានមួយកម្រិត។

ការព្យាបាលជំងឺរលាកក្រពះទូទៅ

ឱសថបន្សាបអាស៊ីតក្រពះ ： ជាឱសថដែលនឹងបន្សាបអាស៊ីតដែលត្រូវបានបញ្ចេញទៅក្នុងក្រពះក្នុងបរិមាណច្រើន ដោយឱសថនេះមានប្រសិទ្ធិភាពកាត់បន្ថយរោគសញ្ញាកម្រិតស្រាលនៃជំងឺរលាកក្រពះ។ ឱសថបន្សាបក្រពះស្ទើរទាំងអស់គឺអាចទិញដោយមិនត្រូវការវេជ្ជបញ្ជា ហើយវាមានទម្រង់ជាថ្នាំគ្រាប់ឬថ្នាំទឹក។ សារធាតុនៃឱសថបន្សាបអាស៊ីតក្រពះ រួមមាន Aluminium hydroxide (អាចផ្ដល់ផលរំខានជាអាការៈទល់លាមក) Magnesium hydroxide (អាចផ្ដល់ផលរំខានជាអាការៈរាករូស) និង Calcium carbonate ជាដើម។ ដោយសារតែឱសថបន្សាបអាស៊ីតក្រពះអាចរារាំងដល់ការស្រូបចូលនៃឱសថមួយចំនួនផ្សេងទៀតនៅពេលស្ថិតក្នុងក្រពះជាមួយគ្នា អ្នកដែលកំពុងប្រើប្រាស់ឱសថផ្សេងទៀតអាចនឹងចាំបាច់ត្រូវទុកគម្លាតរយៈពេលនៃការប្រើឱសថទាំងនេះ។

ឱសថទប់ស្កាត់ការបញ្ចេញអាស៊ីតក្រពះ ： រួមមានឱសថប្រភេទទប់ស្កាត់គ្រឿងទទួលហ៊ីស្តាមីន H2 (H2-receptor antagonist ឬ H2 blockers)និងឱសថប្រភេទទប់ស្កាត់គ្រឿងចម្លងប្រូតុង(Proton pump inhibitor, PPI)ជាដើម។ ឱសថប្រភេទទប់ស្កាត់គ្រឿងទទួលហ៊ីស្តាមីន H2 មានប្រសិទ្ធិភាពកាត់បន្ថយរោគសញ្ញារលាកក្រពះខ្ពស់ជាងឱសថបន្សាបអាស៊ីតក្រពះ ហើយការកំណត់ពេលវេលានៃការប្រើប្រាស់ក៏ងាយស្រួលជាង។ ឱសថប្រភេទទប់ស្កាត់គ្រឿងចម្លងប្រូតុងត្រូវបានប្រើប្រាស់ក្នុងករណីត្រូវការការព្យាបាលខ្លាំងក្លាប៉ុណ្ណោះ។

ឱសថSucralfate ： ជាឱសថមានសកម្មភាពគ្របដណ្ដប់ភ្នាសក្រពះ ដើម្បីការពារភ្នាសក្រពះពីការភ្ញោចផ្សេងៗ។

ឱសថប្រឆាំងបាក់តេរី ： ប្រើប្រាស់នៅពេលដែលជំងឺរលាកក្រពះកើតឡើងដោយសារការឆ្លងបាក់តេរីហេលីកូបាក់តាភីឡូរី(Helicobacter pylori)។

ការព្យាបាលជំងឺរលាកក្រពះប្រភេទដាច់រលាត់ (Erosive gastritis)

អ្នកដែលមានជំងឺរលាកក្រពះប្រភេទដាច់រលាត់ ចាំបាច់ត្រូវចៀសវាងការប្រើប្រាស់ឱសថដែលភ្ញោចដល់ភ្នាសក្រពះ ដូចជា ឱសថបំបាត់ការឈឺចាប់ក្ដៅខ្លួនប្រភេទNSAID ជាដើម។ វេជ្ជបណ្ឌិតអាចផ្ដល់ឱសថប្រភេទទប់ស្កាត់គ្រឿងចម្លងប្រូតុង(Proton pump inhibitor, PPI) ឬឱសថ Misoprostol ដែលមានអត្ថប្រយោជន៍ជួយការពារភ្នាសក្រពះ។

ការព្យាបាលជំងឺរលាកក្រពះដោយសារស្ត្រេសលក្ខណៈស្រួចស្រាវ

ស្ទើរគ្រប់ករណីនៃជំងឺរលាកក្រពះដោយសារស្ត្រេសលក្ខណៈស្រួចស្រាវ អាចជាសះស្បើយទាំងស្រុងនៅពេលជំងឺឬរបួសប៉ះទង្គិចឬអាការៈហូរឈាមដែលជាមូលហេតុនៃជំងឺនេះត្រូវបានព្យាបាលជាសះស្បើយ។ ប៉ុន្តែ ចំពោះអ្នកជំងឺដែលកំពុងទទួលការព្យាបាលនៅបន្ទប់ប្រពោធនកម្ម(ICU) 2%អាចនឹងមានរោគសញ្ញាបាត់បង់ឈាមច្រើនដោយសារជំងឺរលាកក្រពះដោយសារស្ត្រេសលក្ខណៈស្រួចស្រាវនេះ ធ្វើអោយបាត់បង់ជីវិត។ ដូច្នេះ ចំពោះអ្នកជំងឺដែលកើតមានជំងឺធ្ងន់ធ្ងរ របួសប៉ះទង្គិច ឬ របួសរលាកធ្ងន់ធ្ងរ វេជ្ជបណ្ឌិតនឹងព្យាយាមនៅក្នុងការបង្ការការកើតមានជំងឺរលាកក្រពះប្រភេទនេះ។ នៅក្រោយពេលវះកាត់ឬចំពោះអ្នកជំងឺ50%ដែលកំពុងទទួលការព្យាបាលក្នុងបន្ទប់ប្រពោធនកម្ម(ICU) ជាទូទៅ វេជ្ជបណ្ឌិតនឹងផ្ដល់ឱសថទប់ស្កាត់ការបញ្ចេញអាស៊ីតក្រពះដើម្បីបង្ការការកើតមានជំងឺរលាកក្រពះ។ ឱសថប្រភេទនេះក៏ត្រូវបានប្រើប្រាស់នៅក្នុងការព្យាបាលជំងឺដំបៅក្រពះផងដែរ។

ចំពោះអាការៈហូរឈាមធ្ងន់ធ្ងរដោយសារជំងឺរលាកក្រពះដោយសារស្ត្រេសលក្ខណៈស្រួចស្រាវ គេមានវិធីព្យាបាលផ្សេងៗ។ ប៉ុន្តែ ស្ទើរគ្មានវិធីព្យាបាលណាដែលអាចព្យាបាលសះស្បើយទាំងស្រុងនោះទេ។ គេអាចប្រើឧបករណ៍អង់ដូស្កុបដើម្បីពិនិត្យរកមើលផ្នែកដែលមានបញ្ហាបណ្ដើរនិងធ្វើការដុតដោយកំដៅដើម្បីទប់ស្កាត់ការហូរឈាមជាបណ្ដោះអាសន្ន ប៉ុន្តែ ការហូរឈាមនៅតែកើតឡើងម្ដងហើយម្ដងទៀត ប្រសិនបើជំងឺឬមូលហេតុដើមនៃជំងឺនេះនៅមិនទាន់ត្រូវបានព្យាបាលជាសះស្បើយទាំងស្រុង។ ករណីអាការៈហូរឈាមនៅតែបន្តជាប់រហូត អ្នកជំងឺចាំបាច់ត្រូវទទួលការវះកាត់យកក្រពះទាំងមូលចេញជាបន្ទាន់។

ការព្យាបាលជំងឺរលាកក្រពះប្រភេទផ្សេងទៀត

ជំងឺរលាកក្រពះក្រោយការវះកាត់ក្រពះនិងជំងឺរលាកក្រពះលក្ខណៈរួញស្វិត(Atrophic gastritis)មិនអាចព្យាបាលអោយជាសះស្បើយបាននោះទេ។ ករណីអ្នកជំងឺកើតមានរោគសញ្ញាស្លេកស្លាំង(Anemia)ដោយសារការថយចុះនៃលទ្ធភាពស្រូបយកវីតាមីនB12ដែលកើតមាននៅក្នុងជំងឺរលាកក្រពះលក្ខណៈរួញស្វិត(Atrophic gastritis) អ្នកជំងឺចាំបាច់ត្រូវទទួលការចាក់ឱសថវីតាមីនB12ដើម្បីបំពេញកម្រិតវីតាមីននេះក្នុងរាងកាយពេញមួយជីវិត។

នៅក្នុងការព្យាបាលជំងឺរលាកក្រពះទាក់ទងនឹងគ្រាប់ឈាមសប្រភេទអឺអូស៊ីណូហ្វីល (Eosinophil granulocyte) ដើម្បីពង្រីកច្រកចេញពីក្រពះដែលបានរួមតូចចង្អៀតដោយសារជំងឺនេះ អ្នកជំងឺអាចនឹងត្រូវប្រើប្រាស់ឱសថស្តេរ៉ូអ៊ីត (Corticosteroid) ឬ ការវះកាត់។

ជំងឺមេណេទ្រីអេ (Menetrier disease) អាចនឹងជាសះស្បើយបន្ទាប់ពីអ្នកជំងឺទទួលការវះកាត់យកផ្នែកមួយនៃក្រពះឬក្រពះទាំងមូលចេញ។ សម្រាប់ជំងឺនេះ ការព្យាបាលដោយប្រើឱសថមិនមានប្រសិទ្ធិភាពនោះទេ។