Haloperidol

ជាទូទៅ ឱសថនេះប្រើនៅក្នុងការព្យាបាលដូចខាងក្រោម៖

- ជំងឺវិកលចរឹត (Schizophrenia)

- ជំងឺស្មារតីឡើងខ្ពស់ខុសប្រក្រតី (Mania)។

ករណីថ្នាំលេប：

មនុស្សពេញវ័យ：ចាប់ផ្ដើមលេបពី1ថ្ងៃ 0.75～2.25mg (ថ្នាំទឹក0.2%ត្រូវនឹង 0.375～1.125mL) រួចបង្កើនកម្រិតបន្តិចម្ដងៗ។ កម្រិតប្រើជាប្រចាំគឺ 1ថ្ងៃ3～6mg (ថ្នាំទឹក0.2%ត្រូវនឹង1.5～3mL)។ អាចបង្កើនឬបន្ថយកម្រិតប្រើប្រាស់ទៅតាមអាយុនិងរោគសញ្ញា។

ករណីថ្នាំចាក់ (ប្រើពេលបន្ទាន់)：

មនុស្សពេញវ័យ：ប្រើ1ដង5mg 1ថ្ងៃ1～2ដង ចាក់ក្នុងសាច់ដុំឬចាក់តាមសរសៃវ៉ែន។ អាចបង្កើនឬបន្ថយកម្រិតប្រើប្រាស់ទៅតាមអាយុនិងរោគសញ្ញា។

・អ្នកដែលកំពុងស្ថិតក្នុងស្ថានភាពបាត់បង់ស្មារតី(Coma)។

・អ្នកជំងឺដែលកំពុងស្ថិតក្រោមឥទ្ធិពលនៃឱសថដែលមានសកម្មភាពទប់ស្កាត់ប្រព័ន្ធសរសៃប្រសាទ ដូចជាឱសថប្រភេទBarbiturates ឱសថសណ្ដំឬស្ពឹក ជាដើម។

・អ្នកដែលមានជំងឺខ្សោយបេះដូងកម្រិតធ្ងន់ធ្ងរ។

・អ្នកដែលមានជំងឺប៉ាឃីនសុន(Parkinson's disease)

・អ្នកដែលធ្លាប់កើតមានរោគប្រតិកម្មជាមួយនឹងសារធាតុនៅក្នុងឱសថនេះ ឬ ឱសថប្រភេទButyrophenone។

・អ្នកជំងឺដែលកំពុងប្រើប្រាស់ឱសថAdrenaline (លើកលែងករណីដែលត្រូវប្រើឱសថAdrenalineសម្រាប់ព្យាបាលរោគប្រតិកម្មធ្ងន់ធ្ងរAnaphylaxisជាបន្ទាន់)។

・ស្ត្រីមានផ្ទៃពោះឬស្ត្រីដែលអាចនឹងកំពុងមានផ្ទៃពោះ។

ផលរំខានរួមមាន បណ្ដុំរោគសញ្ញាប៉ាឃីនសុន(ញ័រដៃ សាច់ដុំរឹង) រោគសញ្ញានៃAkathisia(នៅមិនស្ងៀម ជាដើម) គេងមិនលក់ ឡើងកន្ទួលក្រហម កន្ទាលត្រអាក រមាស់ស្បែក ស្បែកងាយប្រតិកម្មទៅនឹងពន្លឺព្រះអាទិត្យ បំពង់កកន្ត្រាក់(ក្អកភ្លាមៗ) ។ល។

ខាងក្រោមជាផលរំខានធ្ងន់ធ្ងរនៃឱសថនេះ ដូច្នេះ ប្រសិនបើមានអាការៈខាងក្រោម សូមរួសរាន់ទទួលការព្យាបាលពីវេជ្ជបណ្ឌិតជាបន្ទាន់។

- រឹងសាច់ដុំ ជីពចរដើរលឿន ក្ដៅខ្លួន (Syndrome malin)

- វិលមុខ បេះដូងលោតញាប់ ដង្ហក់ (ញ័រថតក្រោមនៃបេះដូង)

- បាត់បង់ចំណង់អាហារ ចង់ក្អួត ក្អួត ទល់លាមកខ្លាំង (ជំងឺស្ទះពោះវៀនលក្ខណៈស្ពឹក)

- ឈឺសាច់ដុំដៃនិងជើង ស្ពឹករឹង ទឹកនោមមានពណ៌ក្រហមត្នោត ( ជំងឺរលាយសាច់ដុំ(Rhabdomyolysis))

- មិនអាចគ្រប់គ្រងចលនាមុខនិងជុំវិញមាត់បាន (ជំងឺTardive dyskinesia)

- សាច់ដុំកន្ត្រាក់ បាត់បង់ស្មារតី ចង់ក្អួត (SIADH)

- ក្ដៅខ្លួន ឈឺបំពង់ក អស់កម្លាំង ឈាមច្រមុះ ឈាមតាមអញ្ចាញធ្មេញ ស្នាមជាំស្វាយក្រោមស្បែក (រោគសញ្ញានៃការស្ទះចរន្តឈាមក្នុងសួតដោយសារកំណកឈាម ឬ ការស្ទះចរន្តឈាមនៃសរសៃឈាមវ៉ែនផ្នែកជ្រៅ)

- អស់កម្លាំង បាត់បង់ចំណង់អាហារ ភ្នែកនិងស្បែកប្រែពណ៌លឿង (មុខងារថ្លើមមានបញ្ហា ខាន់លឿង)។

・ឱសថAdrenaline - អាចធ្វើអោយកើតមានលទ្ធផលផ្ទុយពីសកម្មភាពនៃAdrenaline ដោយសម្ពាធឈាមនឹងធ្លាក់ចុះទាប។ ដូច្នេះ ហាមប្រើរួមគ្នា។(លើកលែងករណីប្រើនៅក្នុងការព្យាបាលរោគប្រតិកម្មធ្ងន់ធ្ងរAnaphylaxisជាបន្ទាន់)

ឱសថខាងក្រោម អាចប្រើរួមជាមួយនឹងឱសថនេះបាន ប៉ុន្តែត្រូវប្រុងប្រយ័ត្នចំពោះផលរំខានដែលអាចកើតមាន។

・ឱសថដែលមានសកម្មភាពទប់ស្កាត់ប្រព័ន្ធសរសៃប្រសាទ(ឱសថប្រភេទBarbiturates ឱសថសណ្ដំឬស្ពឹក ជាដើម) - អាចធ្វើអោយសកម្មភាពទប់ស្កាត់ប្រព័ន្ធសរសៃប្រសាទនៃឱសថទាំងសងខាងកើនឡើង។

・គ្រឿងស្រវឹង - អាចធ្វើអោយសកម្មភាពទប់ស្កាត់ប្រព័ន្ធសរសៃប្រសាទនៃឱសថទាំងសងខាងកើនឡើង។

・ឱសថLithium - អាចធ្វើអោយកើតមានផលរំខានផ្សេងៗប៉ះពាល់ដល់មុខងារបេះដូងនិងខួរក្បាល។

・ឱសថព្យាបាលជំងឺប៉ាឃីនសុនដែលមានសកម្មភាពប្រឆាំងសារធាតុអាសេទីកូលីន, ឱសថប្រភេទPhenothiazines, ឱសថព្យាបាលជំងឺបាក់ទឹកចិត្ត(Tricyclic antidepressants) - អាចធ្វើអោយផលរំខានដោយសារសកម្មភាពប្រឆាំងសារធាតុអាសេទីលកូលីន។

・ឱសថដែលមានសកម្មភាពប្រឆាំងសារធាតុដូប៉ាមីន(Metoclopramide, Sulpiride, Tiapride, Domperidone ជាដើម) - អាចធ្វើអោយកើតមានផលរំខានទាក់ទងនឹងមុខងារនៃក្រពេញបញ្ចេញក្នុងជាដើម។

・ឱសថTandospirone - អាចធ្វើអោយកើតមានផលរំខាននៃឱសថ។

・ឱសថដែលបង្កើនសកម្មភាពអង់ស៊ីមCYP3A4 (Carbamazepine, Rifampicin ជាដើម) - អាចធ្វើអោយសកម្មភាពនៃHaloperidolថយចុះ។

・ឱសថដែលទប់ស្កាត់សកម្មភាពអង់ស៊ីមCYP3A4 (Itraconazole ជាដើម), ឱសថដែលទប់ស្កាត់សកម្មភាពអង់ស៊ីមCYP2D6 (Quinidine, Promethazine, Chlorpromazine ជាដើម) - អាចធ្វើអោយសកម្មភាពនៃHaloperidolកើនឡើង បង្កជាផលរំខានផ្សេងៗ។

・ស្ត្រីមានផ្ទៃពោះឬស្ត្រីដែលអាចនឹងកំពុងមានផ្ទៃពោះ មិនត្រូវប្រើឱសថនេះទេ។

・ស្ត្រីបំបៅដោះកូន មិនគួរប្រើប្រាស់ឱសថនេះទេ ព្រោះសារធាតុឱសថអាចជ្រៀតចូលក្នុងទឹកដោះម្តាយ។ ប្រសិនបើចាំបាច់ត្រូវប្រើឱសថនេះ ស្ត្រីគួរផ្អាកការបំបៅបណ្តោះអាសន្នក្នុងអំឡុងពេលប្រើប្រាស់ឱសថនេះ។

・នៅក្នុងអំឡុងពេលប្រើប្រាស់ឱសថនេះ អាចធ្វើអោយកើតមានអាការៈដូចជា ងងុយគេង មិនអាចផ្ដុំអារម្មណ៍បាន ជាដើម ដូច្នេះ គួរចៀសវាងការបើកបររថយន្តឬបញ្ជាម៉ាស៊ីនដែលមានគ្រោះថ្នាក់។

・គ្រឿងស្រវឹងអាចធ្វើអោយសកម្មភាពឬផលរំខានរបស់ឱសថកើនឡើង ដូច្នេះ គួរចៀសវាងការពិសាគ្រឿងស្រវឹងនៅក្នុងអំឡុងពេលប្រើប្រាស់ឱសថនេះ។

ឱសថនេះមានសកម្មភាពទប់ស្កាត់ដំណើរការនៃសរសៃប្រសាទដែលភ្ញោចដោយសារធាតុដូប៉ាមីន(Dopamine) សារធាតុន័រអាដ្រេណាលីន(Noradrenaline) ជាដើម។